آشنایی با انواع مته گردبر + بررسی کاربردها

در مواقعی که می‌خواهید یک سوراخ دایره‌ای روی سطوح مختلف ایجاد کنید، می‌توانید از مته‌های گردبر کمک بگیرید. مته‌ گردبر یک استوانه توخالی با لبه‌های دندانه‌‌دار است که امکان برش و سوراخ‌زنی دقیق را به‌صورت دایره‌ای روی سطوح متفاوت فراهم می‌کند. مته‌های گردبر در اشکال مختلف و جنس‌های متعددی تولید می‌شوند و کاربردهای متفاوتی دارند. در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی انواع مته گردبر و کاربردهای آن‌ها بپردازیم.

رونیکس را بخوانید.

مته گردبر چیست؟

اگر بخواهید روی سطوح چوبی، فلزی، سرامیکی و… یک سوراخ دایره‌ای با قطر بزرگ بزنید، باید از مته‌های گردبر استفاده کنید. مته‌ گردبر در واقع یک استوانه فلزی با لبه‌های دندانه‌دار است که روی دریل سوار می‌شود و امکان‌ ایجاد سوراخ‌هایی با قطر بزرگ را روی سطوح مختلف فراهم می‌کند.

مهم‌ترین کاربرد مته‌های گردبر برش‌زدن قطعه کار به‌صورت دایره‌ای است. اگر بخواهید این کار را با یک مته معمولی انجام دهید، باید ابتدا یک سوراخ مرکزی روی قطعه کار ایجاد کرده و سپس آن را با دریل‌های بزرگ‌تر گشاد کنید. این شکل از سوراخ زدن قطعات علاوه بر وقت‌گیر بودن، در نهایت هم آن‌چنان دقیق و تمیز نخواهد بود؛ اما وقتی پای انواع مته گردبر وسط باشد، می‌توانید سوراخ‌هایی با قطرها و عمق‌های متفاوت را روی سطوح مختلف ایجاد کنید. سهولت استفاده، انعطاف‌پذیری، دقت کار و کاهش زمان سوراخ‌زنی از مزیت‌های مته‌های گردبر است.

اگر می‌خواهید با مته‌های گردبر و نحوه کار آن‌ها بیشتر آشنا شوید، توصیه می‌کنیم مقاله «مته گردبر چیست؟» را بخوانید.

مته گردبر

برای سوراخ‌کردن سطوح مختلف باید از ابزاری استفاده کرد که متناسب با همان سطح طراحی شده باشد. برای مثال با استفاده از یک مته گردبر فولاد کربنی نمی‌توان سطوح سرامیکی و شیشه‌ای را سوراخ کرد؛ زیرا جنس تیغه و شکل طراحی آن باعث خردشدن این سطوح می‌شوند. اینجاست که انتخاب مته مناسب اهمیت پیدا می‌کند.

انواع مته گردبر را می‌توان بر اساس شکل طراحی تیغه و جنس آن دسته‌بندی کرد. شیوه دیگر دسته‌بندی این مته‌ها نیز بر اساس کاربرد آن‌ها است. در ادامه به بررسی کاربرد هر مدل مته گردبر می‌پردازیم.

دسته‌بندی مته‌های گردبر بر اساس جنس تیغه

نخستین چیزی که در انتخاب مته‌های گردبر باید در نظر بگیرید، جنس تیغه آن است. کاربرد انواع مته گردبر بر اساس جنس تیغه آن مشخص می‌شود.

1.تیغه‌های فولاد کربن

اگر برای ساخت‌وسازهای خانگی و کارهای عمومی ساده نیاز به یک مته گردبر دارید، می‌توانید از مته‌هایی با تیغه فولاد کربن استفاده کنید. این تیغه‌ها برای سوراخ‌کردن سطوحی که ساختار غیرمتراکم دارند، مناسب هستند. برای مثال به کمک مته‌های فولاد کربن می‌توانید سطوح چوبی، پلاستیکی، MDF و گچی را سوراخ کنید. مته‌های گردبر فولاد کربن قیمت پایین‌تری نسبت به مدل‌های دیگر دارند و در ابعاد مختلف تولید می‌شوند.

نکته دیگر اینکه درصد کربن به‌کاررفته در این مته‌ها باعث افزایش استحکام آن‌ها می‌شود. به همین سبب برای سوراخ‌کردن سطوح فلزی نازک‌ نیز می‌توان از تیغه‌های فولاد پرکربن 50 درصد به بالا کمک گرفت.

2.تیغه‌های بای‌متال (Bimetal) یا دوفلزی

اگر قصد سوراخ‌کردن سطوح متراکم‌تری را دارید، باید به‌ سراغ خرید مته گردبر بای‌متال یا دوفلزی بروید. این مته‌ها قابلیت سوراخ‌کردن فلزات غیرآهنی، پلاستیک‌های فشرده، گچ، چوب، تخته‌های سه‌لا، MDF و… را دارند. مته‌های بای‌متال دارای استحکام بالاتری هستند و ایمنی کار را هنگام سوراخ‌کردن سطوح سنگین افزایش می‌دهند. مزیت مته‌های بای‌متال نسبت به فولاد کربن عمر بالاتر آن‌ها است. به کمک مته‌های گردبر دوفلزی می‌توانید سوراخ‌هایی با قطرهای متفاوت و تا عمق 42.5 میلی‌متری داشته باشید.

3.تیغه‌های کاربید تنگستن

اگر در بین انواع مته گردبر به‌ دنبال گزینه‌ای برای استفاده طولانی‌مدت و مداوم هستید، بهتر است مته‌هایی با تیغه کاربید تنگستن را انتخاب کنید. این تیغه‌ها تحمل فشار بالاتری دارند و برای سوراخ‌کردن سطوح فلزی و متراکم‌تر هم می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. البته چون مته‌های گردبر کاربید تنگستن قیمت بالاتری دارند، بیشتر برای کارهای صنعتی استفاده می‌شوند.

4.تیغه‌های سر الماس

تیغه برخی از مته‌های گردبر با ذرات الماس روکش شده است. استفاده از روکش الماس باعث می‌شود تا مقاومت و استحکام تیغه‌های گردبر در برابر اصطکاک و گرما بالاتر برود. این تیغه‌ها بیشتر برای سوراخ‌کردن سطوح کاشی و سرامیکی کاربرد دارند. همچنین برای سوراخ‌کردن سطوح شیشه‌ای هم می‌توان از مته‌های گردبر سر الماس استفاده کرد. البته اگرچه این تیغه‌ها در برابر گرما و اصطکاک تحمل بالایی دارند، اما توصیه می‌کنیم هنگام کار آن‌ها را با آب‌ خنک نگه دارید. این کار باعث افزایش عمر تیغه‌های سر الماس می‌شود.

دسته‌بندی مته‌های گردبر بر اساس محور

محور از اجزای اصلی مته‌های گردبر نیست؛ اما نقش مهمی در اتصال مته‌های گردبر به دریل دارد. به همین خاطر هنگام خرید انواع مته گردبر باید حواستان به این مسئله هم باشد. اغلب مته‌های گردبر خودشان دارای محور اتصال نیستند و روی محورهای قابل‌تنظیم سوار می‌شوند؛ اما در برخی از مدل‌ها نیز تیغه و محور به هم متصل هستند و قابلیت جداشدن ندارند.

برای خرید انواع مته‌های گردبر به وب‌سایت رونیکس مراجعه کنید.

1.مته‌های گردبر با محور ثابت

کاربرد مته گردبر محور ثابت در مواقعی است که نیاز به یک تیغه با قطر مشخص داشته باشید و بخواهید سوراخ‌های متعددی را روی سطح کار ایجاد کنید. در این حالت خرید مته گردبر محور ثابت سرعت کارتان را بالا می‌برد؛ زیرا دیگر نیازی به انجام تنظیمات اضافه ندارد. از مته‌های محور ثابت در کارهای صنعتی و سوراخ‌کردن صفحه‌های سقف کاذب، تخته‌لایه، فلزات و ورق‌های PVC استفاده می‌شود.

2مته‌های گردبر با محور جداشونده

در مواقعی که می‌خواهید از تیغه‌های متفاوتی برای برش‌کاری استفاده کنید و نیاز دارید مته گردبر را به‌صورت متوالی جابه‌جا کنید، بهتر است به ‌سراغ خرید مته‌هایی بروید که محور ثابت ندارند. این مته‌ها شبیه یک استوانه توخالی هستند و روی انواع محورها سوار می‌شوند.

مزیت محورهای جداشونده قابلیت تنظیم آن‌ها برای انواع مته‌های گردبر است. به این شکل می‌توانید از یک محور برای اتصال مته‌هایی با قطرهای متفاوت استفاده کنید.

البته محورهای جداشونده هم در دو مدل محور کوچک و محور بزرگ تولید می‌شوند. اطلاعات این محورها به شرح زیر است:

• محور بزرگ: دارای طول میله 11.1 میلی‌متری و قابل استفاده برای مته‌هایی با قطر 32 تا 210 میلی‌متر.
• محور کوچک: دارای طول میله 8.7 میلی‌متر و قابل استفاده برای مته‌هایی با قطر 14 تا 30 میلی‌متر.

دسته‌بندی مته‌های گردبر بر اساس کاربرد

یکی دیگر از دسته‌بندی‌های مرسوم برای مته‌های گردبر درنظرگرفتن کاربرد آن‌ها است. اغلب کسانی که نیاز به مته گردبر دارند، ممکن است اطلاعاتی درباره انواع مته گردبر و ویژگی‌های آن نداشته باشند؛ بلکه خریدشان را صرفاً بر اساس کاربردی که می‌خواهند انجام دهند. به همین خاطر آشنایی با کاربرد هر مدل مته گردبر نیز برای فروشنده‌ها لازم است. قبل از اینکه به سراغ معرفی انواع مته گردبر بر پایه کاربرد آن‌ها برویم، مقاله «سوراخکاری چیست» را نیز بخوانید.

1.مته گردبر آهن

 ورقه‌های آهنی استحکام و تراکم بالایی دارند و برای سوراخ‌کردن آن‌ها باید از مته‌های گردبر با جنس فولاد پر کربن و یا مته‌های کاربید تنگستن استفاده کرد. هنگام کار با ورقه‌های آهنی، انتخاب مته‌های ضعیف‌تر باعث شکسته‌شدن تیغه می‌شود. نکته دیگر اینکه برای سوراخ‌کردن ورقه‌های آهنی باید از روان‌کننده‌های روغنی برای خنک‌سازی مته استفاده کرد. همچنین بهتر است هنگام کار دور موتور دریل و سرعت بی‌باری مته را پایین آورد.

2.مته گردبر فلزات غیرآهنی

اگر می‌خواهید سطوح فلزی آلیاژی و نرم‌تر را سوراخ کنید، بهتر است از مته‌هایی با تیغه الماس کمک بگیرید. این نوع از مته‌ها با نام مته گردبر استیل هم شناخته می‌شوند. در استفاده از مته‌های استیل اگر جنس ورقه آلیاژی‌تان نرم است، توصیه می‌کنیم دور موتور دریل را بالا ببرید؛ اما اگر می‌خواهید فلزی سخت را سوراخ کنید، پایین آوردن دور موتور و سرعت بی‌باری بهتر شما را به نتیجه می‌رساند.

3.مته گردبر ام‌دی‌اف و چوب

مته‌های گردبری که برای برش‌کاری سطوح MDF و چوبی استفاده می‌شوند، باید دارای دندانه‌های تیز و اره‌ای باشند. این شکل از طراحی کمک می‌کند تا تیغه مته راحت‌تر به درون سطوح نفوذ کند. جنس مته‌های گردبر MDF هم اغلب بی‌متال یا فولاد کربن است.

بیشتر بخوانید:
معرفی بهترین برند مته برای انواع کارها
چگونه با دریل سرامیک را سوراخ کنیم؟

4.مته گردبر سرامیک و شیشه

سرامیک و شیشه در برابر فشارهای بیرونی ساختار شکننده‌ای دارند. به همین خاطر برای سوراخ‌کردن آن‌ها باید از مته‌های گردبر سر الماس استفاده شود. نکته دیگر اینکه تیغه‌های سر الماس در برابر دمای بالا نیز مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند؛ خاصیتی که هنگام سوراخ‌کردن سطوح سرامیکی اهمیت پیدا می‌کند. البته همچنان توصیه می‌کنیم هنگام سوراخ‌کردن سطوح سرامیکی از آب برای خنک‌سازی تیغه کمک بگیرید.

5.مته گردبر بتن

اگر می‌خواهید سطوح بتنی و سیمانی را سوراخ کنید، نیاز به تیغه‌هایی با استحکام بالا دارید. در این صورت از بین انواع مته گردبر بهتر است مدل‌های کاربید تنگستن و فولاد پرکربن را انتخاب کنید.

6.مته گردبر سنگ و گرانیت

سطوح سنگی و گرانیتی هم مانند کاشی و سرامیک ساختاری فشرده دارند و برای سوراخ‌کردن آن‌ها باید از مته‌هایی با روکش الماس استفاده کرد. البته برای سوراخ‌زنی این سطوح مدل دریل هم اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر می‌خواهید راحت‌تر عملیات سوراخ‌کردن را انجام دهید، بهتر است از دریل‌های گیربکسی استفاده کرده و آن را روی حالت چکشی تنظیم کنید.

7.مته گردبر پلاستیک و مواد پلیمری

سوراخ‌کردن سطوح پلیمر و پلاستیک به‌سختی سوراخ‌کردن سطوح دیگر نیست. به همین خاطر برای سوراخ‌زنی این سطوح می‌توان از انواع مته گردبر استفاده کرد. انتخاب مته‌های گردبر فولاد کربن معمولی در این حالت بهترین انتخاب است.

سخن آخر

با استفاده از مته‌های گردبر می‌توانید روی سطوح مختلف، سوراخ‌های دایره‌ای ایجاد کنید. البته برای این کار باید از مته گردبر مناسبی کمک بگیرید. در این مقاله درباره انواع مته گردبر و کاربردهای آن‌ها صحبت کردیم. اگر سوال دیگری درباره کاربرد هر مدل مته گردبر دارید، در کامنت‌ها پاسخگوی شما هستیم.

سوالات متداول

مته گردبر متغیر چیست و چه کاربردی دارد؟
مته‌ گردبر متغیر یا پرگاری یکی دیگر از انواع مته‌های گردبر است. از این مدل بیشتر در ایجاد برش دایره‌ای روی سطوح چوب، گچ و MDF استفاده می‌شود. گردبرهای متغیر دارای دو تیغه پرگاری هستند که می‌توان ابعاد آن‌ها را به‌دلخواه تنظیم کرد. این مدل از گردبرها را ممکن است با نام گردبر مدرج هم بشناسید.

مته راهنما چیست و چه کاربردی دارد؟
مته راهنما در ایجاد برش‌های گرد نقش فیکس کننده را ایفا می‌کند. این مته در مرکز گردبر قرار می‌گیرد و مرکز دایره را نشانه می‌رود. به این شکل وقتی از مته گردبر استفاده می‌شود، مته راهنما در مرکز دایره فرو می‌رود و کمک می‌کند تا برش قطعه دقیق‌تر و سریع‌تر انجام شود. بسیاری از مته‌های گردبر خودشان دارای مته راهنما هستند.

مته گردبر نمونه‌بردار چیست؟
در برخی از پروژه‌های خاص نیاز است تا از سطوح مختلف نمونه‌برداری انجام شود. این کار به کمک مته‌های نمونه‌بردار صورت می‌گیرد. برای مثال در پروژه‌های ساختمانی ممکن است برای آزمایش جنس خاک و یا سنجش مقاومت مصالح از این نمونه‌گیری استفاده شود.