- دقیقه 7
- 136
- 0
به قلم فرناز اصلاح
13 آذر 1404
تابهحال به این فکر کردهاید که جواهرسازها چطور از تکهای فلز ساده و سنگ سخت، گردنبندی درخشان یا حلقهای ظریف میسازند؟
دنیای جواهرسازی، تلفیق هنر، دقت و البته استفاده از ابزارهای حرفهای است. بدون داشتن ابزار مناسب، حتی ماهرترین طراح و جواهرساز هم نمیتواند ظرافت و کیفیت لازم را در کارش پیاده کند. چه در کارگاه جواهرسازی حرفهای کار کنید و چه در خانه مشغول ساخت زیورآلات هنری باشید، شناخت لوازم جواهرسازی اولین قدم برای شروع این مسیر خلاقانه است. در این مقاله با لیست ابزار و وسایل جواهرسازی آشنا میشویم و کاربرد هرکدام را بررسی میکنیم.
رونیکس را بخوانید.
لیست کامل ابزار و وسایل جواهرسازی
جواهرسازی مجموعهای از چند فرآیند است: طراحی، برش، فرمدهی، ذوب، پرداخت و مونتاژ. هرکدام از این مراحل به مواد و ابزارهای خاص خود نیاز دارند. در ادامه، این ابزارها را به تفکیک نوع کار بررسی میکنیم.
متریال لازم برای جواهرسازی
قبل از آنکه وارد مراحل ساخت و استفاده از ابزارهای تخصصی شوید، باید مواد اولیه مناسب و استاندارد در اختیار داشته باشید. کیفیت این مواد نقش مستقیمی در شکلگیری، استحکام و زیبایی نهایی جواهر دارد. انتخاب درست مواد، فرآیند طراحی تا پرداخت را روانتر و نتیجه را حرفهایتر میکند. به لیست زیر نگاهی بیندازید:
- فلزات گرانبها: طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم.
- فلزات پایه: برنج، مس و برنز برای نمونهسازی یا ساخت قطعات اولیه.
- سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی: الماس، یاقوت، زمرد، آمتیست، عقیق و…
- سیم و ورق فلزی: در ضخامتهای مختلف برای ساخت اجزا و فرمدهی.
- سیم لحیم و پودر لحیم: برای اتصال دقیق بخشهای مختلف جواهر.
- موم مدلسازی: برای ساخت مدل اولیه در روش ریختهگری.
- چسبها و رزینهای مخصوص: برای نصب برخی قطعات یا کارهای ترکیبی.
بیشتر بخوانید: راهنمای ساخت پارتیشن چوبی
ابزارهای اندازهگیری و طراحی
در جواهرسازی، ابزارهای اندازهگیری و طراحی نقش مهمی در دقت و کیفیت نهایی کار دارند. این ابزارها به طراح کمک میکنند تا ابعاد، زوایا و جزئیات را با ظرافت بالا کنترل کند و طرحی دقیق و قابل اجرا بسازد.
مهمترین ابزارهای اندازهگیری و طراحی در جواهرسازی عبارتند از:
- کولیس دیجیتال یا ورنیه: اندازهگیری دقیق قطر سنگها، ضخامت فلز و فاصلهها.
- میکرومتر: اندازهگیری بسیار دقیق ضخامت قطعات.
- خطکش فلزی: اندازهگیری ساده و سریع طول و عرض قطعات.
- پرگار: انتقال اندازهها و ایجاد دایرههای دقیق.
- گیج انگشتری: تعیین سایز حلقهها.
- ماندرل انگشتر: شکلدهی و اندازهگیری سایز حلقهها.
- شابلونهای طراحی جواهر: کمک به طراحی فرمهای مختلف مانند بیضی، قلب، اشک و…
- دفتر طراحی و مداد مخصوص: ثبت ایدهها و طرحهای اولیه.
- کاغذ میلیمتری: طراحی دقیق با رعایت مقیاس.
- لوپ (ذرهبین جواهرسازی): بررسی جزئیات ریز در طراحی و سنگها.
میکرومتر خارجسنج رونیکس مدل RH-9710
ابزارهای برش و فرمدهی فلز
برای ساخت جواهر، باید فلزات گرانبها مانند طلا، نقره یا برنج را به شکل دلخواه ببرید و فرم دهید. ابزارهای مورد نیاز در این مرحله شامل موارد زیر هستند:
- اره مویی مخصوص جواهرسازی برای برش دقیق ورقها و مفتولهای فلزی نازک. این اره معمولاً دارای کمان قابل تنظیم و تیغه ظریفی است.
- قیچی زرگری و طلاسازی برای برش فلز.
- انبر دمگرد و دمصاف برای خمکردن، حلقهسازی و فرمدهی سیمها.
- سوهان جواهرسازی کهدر مدلهای تخت، گرد و نیمگرد برای صافکردن لبههای فلز استفاده میشود.
- چکش نرم برای فرمدهی فلز بدون آسیبزدن به سطح کار.
ابزارهای پرداخت و صیقلدهی
سطح جواهر باید پرداخت و براق شود تا جلوه نهایی خود را پیدا کند. وسایل جواهرسازی مورد نیاز برای این کار عبارتند از:
- فرز مینیاتوری: ابزاری کاربردی برای سایش، برش، حکاکی و صیقلدهی.
- سنباده مخصوص طلاسازی و گوهرتراشی: برای مراحل مختلف پرداخت و پولیش.
خمیر پرداخت: برای نهاییکردن جلا و درخشش سطح.
کیت فرز مینیاتوری پدالی 120 وات رونیکس مدل 3450 در یک نگاه
تجهیزات و ابزارهای ذوب و لحیمکاری
ابزارهای ذوب و لحیمکاری در لیست ابزارآلات جواهرسازی، هنگام ساخت یا تعمیر زیورآلات برای اتصال قطعات کاربرد دارند. وسایل مورد نیاز جواهرسازی در این بخش شامل موارد زیر هستند:
- مشعل گازی کوچک (تورچ): برای ذوب نقطهای فلزات ظریف.
- تخته نسوز پایهدار: برای عملیاتی مانند لحیمکاری و جوشکاری.
- میز ذوبکاری: ذوبکاری و ریختهگری فلزها.
- بوته: برای ذوبکردن فلزات.
- ریژه: قالبی فلزی برای شکلدهی به فلزات ریختهگریشده
پیک جوش RH-4505 رونیکس در یک نگاه
ابزارهای سوراخکاری
هنگام جواهرسازی، ایجاد سوراخهای دقیق برای نصب قفل، زنجیر یا سنگهای قیمتی بسیار مهم است. به همین دلیل، ابزارهای سوراخکاری از مهمترین وسایل مورد نیاز جواهرسازی هستند. بیایید در لیست ابزار جواهرسازی، به ابزارسوراخکاری و برش نیز نگاهی بیندازیم:
- مینی دریل (فرز انگشتی): برای ایجاد سوراخهای ریز، تراشکاریها و برشکاریهای ظریف، ایجاد طرحهای خاص.
- متههای مخصوص طلاسازی و جواهرسازی: برای مثال، مته گرد و مته اشکی برای طلاسازی و مخراجکاری کاربرد دارند.
- گیره رومیزی یا پایه نگهدارنده: برای ثابتنگهداشتن قطعه هنگام سوراخکاری.
ابزار و تجهیزات ایمنی
- کار با فلزات و ابزارهای تیز نیازمند رعایت اصول ایمنی است. تجهیزات جواهرسازی ایمنی مهم عبارتند از:
- عینک محافظ: جلوگیری از پاشش برادهها هنگام برش یا پولیش.
- دستکش ظریفکار: برای محافظت از دستها بدون کاهش دقت لمس.
- پنسهای مخصوص: نگهداری قطعات داغ یا ریز.
- زیرکار نسوز و فرش کارگاهی چرمی: جلوگیری از آسیب به میز کار.
سایر لوازم جواهرسازی
در کنار ابزارهای اصلی، مجموعهای از لوازم جواهرسازی کمکی نیز در کارگاه جواهرسازی استفاده میشود که روند ساخت، پرداخت و کنترل قطعات را سادهتر و دقیقتر میکنند. این وسایل نقش مهمی در افزایش کیفیت نهایی و سرعت کار دارند. در این بخش بیشتر درباره آنها صحبت میکنیم:
- فرچه: تمیزکاری و پرداخت اولیه سطح فلز.
- سواله جمعکن: جمعکردن و انتقال سواله (برادهها و ذرات ریز فلزات).
- دماغه: قطعهای کمکی برای فرمدهی و نگهداشتن قطعات کوچک.
- نِت فلزی: صفحه فلزی مشبک برای حرارتدهی، لحیمکاری یا نگهداری قطعات.
- نِت چرمی: سطح نرم برای ضربهزدن سبک، جلوگیری از خشافتادن قطعه.
- پنس جواهرسازی: گرفتن قطعات بسیار ظریف.
- صابون پولیش یا واکس پولیش: افزایش براقیت در مرحله نهایی.
- اسفنج یا پارچه میکروفایبر: پاککردن و برقاندازی سطح.
در جدول زیر میتوانید لیست ابزار جواهرسازی را مشاهده کنید:
| دسته ابزار | ابزارها و وسایل اصلی |
| ابزارهای اندازهگیری و طراحی | کولیس دیجیتال یا ورنیه، میکرومتر، خطکش فلزی، پرگار، گیج انگشتری، ماندرل انگشتر، شابلونهای طراحی، دفتر طراحی و مداد، کاغذ میلیمتری، لوپ جواهرسازی |
| ابزارهای برش و فرمدهی فلز | اره مویی جواهرسازی، قیچی زرگری و طلاسازی، انبر دمگرد و دمصاف، سوهان جواهرسازی (تخت، گرد، نیمگرد)، چکش نرم |
| ابزارهای پرداخت و صیقلدهی | فرز مینیاتوری، سنباده مخصوص طلاسازی و گوهرتراشی، خمیر پرداخت |
| تجهیزات و ابزارهای ذوب و لحیمکاری | مشعل گازی کوچک (تورچ)، تخته نسوز پایهدار، میز ذوبکاری، بوته، ریژه |
| ابزارهای سوراخکاری | مینیدریل (فرز انگشتی)، متههای مخصوص طلاسازی (گرد، اشکی و…)، گیره رومیزی یا پایه نگهدارنده |
| ابزارها و تجهیزات ایمنی | عینک محافظ، دستکش ظریفکار، پنس مخصوص، زیرکار نسوز و فرش کارگاهی چرمی |
| سایر لوازم جواهرسازی | فرچه، سواله جمعکن، دماغه، نِت فلزی، نِت چرمی، پنس جواهرسازی، صابون یا واکس پولیش، اسفنج یا پارچه میکروفایبر |
اگر به کارهای DIY علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم مقاله «چگونه با سادهترین روش جعبه چوبی بسازیم!» را مطالعه کنید. همچنین، تماشای ویدئوی زیر را از دست ندهید:
لذت کار با رونیکس
در این مقاله از مجله رونیکس درباره لیست ابزار جواهرسازی صحبت کردیم. جواهرسازی، هنری است که دقت، ظرافت و احساس را در کنار هم میطلبد. استفاده از وسایل جواهرسازی مناسب سرعت کار را بیشتر میکند و نتیجه نهایی را به سطحی حرفهای میرساند. رونیکس در این مسیر در کنار شما است.
به نظر شما جای کدام ابزار در لیست لوازم جواهرسازی ما خالی است؟ با ما در بخش کامنتها در ارتباط باشید.
